Druk gedrag

Peuters zijn heel ondernemend. Ze zijn vaak de hele dag bezig, het ene kind nog meer dan het andere.

Oorzaken van druk gedrag bij peuters

Vind jij dat je peuter zich te druk gedraagt? Als je kind geen minuut stil kan zitten en van het een naar het ander springt, kan dat verschillende oorzaken hebben. Druk gedrag kun je vergelijken met gedachten die door je hoofd gaan. Dan is de ene gedachte nog niet af, of de andere dient zich al aan. Dit drukke gedrag kan komen doordat je kind op zoek is naar prikkels, of juist zo vermoeid is dat het zich niet kan concentreren op één ding. Het kan ook komen doordat je peuter spanning ervaart in huis, omdat er problemen zijn. Soms kan het zijn dat je peuter het liefste samen speelt en hulp nodig heeft om de aandacht op iets te richten. Als je merkt wat er aan de hand is, kun je daarop inspelen, bijvoorbeeld door even samen te spelen waarbij je interesse laat zien in het spel van je peuter. Als je kind moe is, is het handig om even rustig een boekje voor te lezen of het naar bed te brengen.

Druk gedrag voorkomen

Het hangt natuurlijk van de leeftijd af hoe lang je kind rustig kan spelen, maar ook het temperament speelt een rol. Het ene kind kan langer rustig spelen dan het andere. Dat is niet erg, maar houd er wel rekening mee.

• Geef je kind ruimte en gelegenheid om te spelen en van alles te ontdekken in en rond het huis. Andere spullen dan speelgoed zijn vaak boeiend om mee te spelen, kinderen leren daar veel van. Het is fijn als ze deze gelegenheid krijgen.
• Zorg voor afwisseling in activiteiten en uitdagende materialen waar je kind veel mee kan doen, zoals bouwstenen of grote dozen om mee te bouwen.
• Laat je kind regelmatig buiten spelen, ook als het slecht weer is. Blijf er wel zelf bij.

Aandacht voor je peuter

Als ouder heb je vaak de neiging om kinderen vooral aandacht te geven op momenten dat ze heel druk zijn.

• Geef je kind ook aandacht als het rustig is. Dat hoeft niet uitgebreid. Soms is geboeid kijken naar hoe je kind speelt al voldoende. Soms kun je kort vertellen over wat je denkt dat je kind speelt of doet. Dit voelt fijn voor je kind: mama of papa is geboeid door wat ik doe, dus het zal wel ‘belangrijk’ zijn.
• Zoek met je kind, als het heel druk is, samen een activiteit die past op dat moment: iets met veel beweging buiten of juist een rustgevend spelletje. Bekijk of je kind juist behoefte heeft aan bewegen of juist aan minder prikkels. Als je samen kiest, kom je er meestal wel uit.
• Speel af en toe met je kind of lees een boekje voor. Kijk goed naar de reacties, dan zie je wanneer het genoeg is voor je kind.

Ruimte in huis

Sommige kinderen hebben een rustige woonsituatie nodig, met bijvoorbeeld weinig geluid en rommel. Misschien helpt dit ook bij jouw kind. Er zijn ook kinderen die juist veel uitdaging nodig hebben. Voor deze kinderen is het belangrijk dat ze veel kunnen spelen. Het is normaal dat je peuter jou graag in de buurt heeft. Je hoeft niet altijd samen te spelen, maar alleen op de kamer spelen lukt vaak nog niet.

Duidelijkheid

Je kunt je kind al vanaf een jaar of 2 enkele duidelijke regels leren. Regels leren gaat het makkelijkst als het logische regels zijn, die voor iedereen gelden en waar je je als ouder zelf ook aan kan houden. Daardoor leren kinderen wat je van hen verwacht en leren ze dat dit voor iedereen geldt. Het moeten wel regels zijn die bij de leeftijd van je kind passen. Houd er ook rekening mee dat peuters de regels nog snel vergeten. Verwacht dus niet te veel van je kind. Na het spelen speelgoed terug doen in de kist is voor een peuter al een klus.

Meer tips om druk gedrag te voorkomen

• Bied je kind de gelegenheid om een beetje uit te razen.
• Vooral heel actieve kinderen zijn gebaat bij veel buiten zijn.
• Rust en regelmaat zijn belangrijk. Wat helpt zijn regels over waar geschreeuwd of gegild mag worden – en waar niet.
• Neem vaak een moment rust, bijvoorbeeld door met je kind een boekje te lezen.

Waaraan herken je ADHD?

Er zijn kinderen die al in de peuterperiode duidelijk drukker zijn dan andere kinderen. Zij zijn vaak chaotisch, luisteren helemaal niet en maken vaak onbedoeld ongelukken. Ook spelen en omgaan met andere kinderen gaat vaak moeilijker. Er kan in dat geval sprake zijn van een voorloper van ADHD.

Enkele duidelijke symptomen die kunnen duiden op ADHD in plaats van gewoon druk gedrag:

• wiebelen;
• niet stil kunnen zitten;
• rennen en klimmen op momenten dat dat niet gepast is;
• niet rustig kunnen spelen.

Op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf valt het gedrag in negatieve zin op.

Zoek hulp

Als het niet lukt om te gaan met het drukke gedrag van je kind, of als je vermoedt dat je kind gedrag laat zien dat aan ADHD doet denken, neem dan contact op met een hulpverlener. Je kunt terecht bij je eigen huisarts of bij de jeugdverpleegkundige of jeugdarts van de Jeugdgezondheidszorg. Er kan onderzoek gedaan worden naar mogelijke oorzaken van het drukke gedrag van je peuter en – als het nodig is – kan er hulp geboden worden. Pas op de basisschoolleeftijd kan definitief worden vastgesteld of je kind ADHD heeft of niet.

Opvoeden van een kind met ADHD

Een kind met ADHD vraagt een extra uitdaging in de opvoeding. Regelmaat en voorspelbaarheid zijn heel belangrijk voor deze kinderen. Ze hebben veel steun nodig, ze merken zelf ook dat ze anders reageren en het samenspelen met andere kinderen is soms ook een uitdaging. Het is daarom van belang dat je niet te snel met een oordeel klaarstaat en denkt dat je kind expres zo druk doet.

Goedgekeurde informatie!

Opvoedinformatie Nederland zorgt er met ouders en deskundigen uit de wetenschap en praktijk voor dat deze informatie betrouwbaar en actueel blijft.